بررسی اثر کوکائین و آنتاگونیست سروتونرژیک (سیپروهپتادین)، بر احساس درد در سطح نخاع موش صحرایی

مقدمه: کوکائین، آلکالوئیدی که از برگ های گیاه erythroxylum coca استخراج می شود، محرک سیستم عصبی مرکزی می باشد و فعالیت عمده خود را در سیستم عصبی مرکزی از طریق مهار بازجذب مونوآمین ها (سروتونین، نوراپی نفرین و دوپامین) به پایانه پیش سیناپسی و به تبع افزایش مقدار آن ها در شکاف سیناپسی و افزایش فعالیت آن ها روی گیرنده های پس سیناپسی اعمال می کند. در این مطالعه این فرض مورد بررسی قرار گرفت که تجویز نخاعی کوکائین با مهار بازجذب مونوآمین هایی مانند سروتونین در سطح نخاع باعث افزایش فعالیت آنها به طور مرکزی در سطح نخاع و در نتیجه بروز اثرات بی دردی و ضد التهابی می شود و برای فهم نقش مکانیسم های مرکزی در مقابل مکانیسم های محیطی، این نتایج با نتایج تجویز صفاقی (سیستمیک) کوکائین نیز مقایسه شد. مواد و روش ها: در این پژوهش از موش های صحرایی نر نژاد ویستار در محدوده ی وزنی 200 تا 250 گرم استفاده شد. جانوران در هشت گروه قرار گرفتند (سه گروه برای تجویز داخل صفاقی و پنج گروه برای تجویز نخاعی) که به ترتیب شامل: کنترل 1 (سالین، i.p.)، شم 1 (سالین + dmso)، i.p.، تجربی 1 (کوکائینmg/kg 25، i.p.)، کنترل 2 (سالین، i.t.)، شم 2 (سالین + dmso)، i.t.، تجربی 2 (کوکائینl µ10g/ µ 100، i.t.)، تجربی 3 (سیپروهپتادینl µ10g/ µ 33، i.t.)، و تجربی 4 (سیپروهپتادینl µ10g/ µ 33، i.t. + کوکائینl µ10g/ µ 100، i.t.). آستانه درد حرارتی با استفاده از آزمون tail flick قبل و بعد از هر تزریق اندازه گیری شد. برای القای درد شیمیایی از تزریق کف پایی فرمالین استفاده شد و پس از یک ساعت حجم ادم پا ناشی از تزریق فرمالین به روش پلتیسمومتری اندازه گیری شد. نتایج: درد در هر دو مرحله اول (نوروژنیک) و دوم (التهابی) ناشی از فرمالین در گروه تجربی 1 (p‹0.01) و تجربی2 (p‹0.001) کاهش یافت. در گروه تجربی3 در فاز اول افزایش محسوس داشت (p‹0.001). در گروه تجربی 4 بخشی از کاهش درد ایجاد شده توسط کوکائین در هر دو مرحله مهار شد (p‹0.01). اما نتایج بدست آمده در گروه تجربی3 در آزمون tail flick نشان دهنده ی کاهش حد آستانه درد حرارتی بود (p‹0.001) و در گروه های دیگر نتایج معنادار نبود. نتایج آزمون التهاب نشان دهنده ی اثرات ضد التهابی کوکائین در گروه تجربی 1 (p‹0.001) و 2 (p‹0.001) بود. در گروه تجربی3 تاثیری روی التهاب مشاهده نشد و در گروه تجربی4تجویز سیپروهپتادین باعث کاهش بخشی از اثرات ضد التهابی کوکائین شد (p‹0.001). بحث و نتیجه گیری: مقایسه تجویز صفاقی و نخاعی کوکائین نشان داد که احتمالا اثرات ضد دردی و ضد التهابی کوکائین بیشتر از مرکز اعمال می شوند تا محیط. احتمالا مهار باز جذب مونوآمین هایی مانند سروتونین در سطح نخاع در بروز اثرات ضد دردی و ضد التهابی کوکائین نقش مهمی داشته باشد چرا که رهایی سروتونین از پایانه های نخاعی نورون هایی که از مناطق بالاتر به نخاع می آیند با ایجاد اثرات مهاری روی نورون های انتقال-دهنده ی درد، باعث مهار انتقال درد و مهار رهایش میانجی های التهابی از فیبرهای آوران اولیه می شود و احتمالا تجویز نخاعی آنتاگونیست سروتونین (سیپروهپتادین) با مهار گیرنده های نخاعی سروتونین بخشی از این اثرات ضد التهابی و ضد دردی ناشی از تجویز کوکائین را کاهش داده است.